Laatst bijgewerkt: Juni 2025

➜ BIOLOGIE

Japanse oester (Magallana gigas)

  • FAMILIE: Ostreidae.

  • KENMERKEN: Langwerpige schaal, holle onderste klep en platte, licht gewelfde bovenste klep.

  • HABITAT: Hecht zich vast op een rotsachtige ondergrond in het intergetijdengebied. Inheems in Noordwest- Azië maar in veel landen op grote schaal geïntroduceerd voor aquacultuurdoeleinden.

  • VOEDSEL: Fytoplankton en zwevend organisch materiaal.

  • GESLACHTSRIJP: 12-18 maanden..

  • PAAITIJD: Lente/zomer.

  • LEEFTIJD: 25 jaar.

De oester is een hermafrodiete soort en verandert tijdens het leven meerdere keren van geslacht (soms zelfs binnen één broedseizoen). Oudere oesters zijn meestal vrouwelijk.

ANDERE SOORTEN die op onze markt verkocht worden

EUROPESE PLATTE OESTER (Ostrea edulis) of gewone oester, wordt gekenmerkt door een ronde schaal. Het natuurlijke verspreidingsgebied strekt zich uit van Noorwegen tot Marokko. Deze soort wordt ook gevonden in de hele Middellandse Zee.

NOORD-AMERIKAANSE OESTER (Crassostrea virginica) met holle onderklep en platte bovenklep. Hij komt voor langs de hele oostkust van Noord-Amerika, van de Golf van Mexico tot de Golf van St. Lawrence.

PORTUGESE OESTER (Magallana angulata) wordt gekenmerkt door een holle onderklep en een platte bovenklep. Oorspronkelijk uit Azië, werd het waarschijnlijk in de 17e eeuw in Portugal geïntroduceerd.

 

➜ VANGST

In sommige delen van Europa bestaan er nog steeds wilde oesterafzettingen, maar ze zijn grotendeels uitgeput. De vangsten blijven erg laag (829 ton in 2022) en betreffen voornamelijk Europese platte oesters (Ostrea edulis) uit het NO van de Atlantische Oceaan. Er zijn nog enkele wilde oesterbanken in Frankrijk, waaronder één in de baai van Brest en één in de buurt van Cancale. De Franse productie bereikte in 2022 56 ton. De exploitatie van wilde oesters vinden we voornamelijk in de Verenigde Staten (Crassostrea virginica) en Zuid-Korea (Magallana gigas). Deze landen hebben in 2022 respectievelijk 54.783 en 22.994 ton aangevoerd. Wilde oesters zijn ook populair bij recreatievissers.

 

De afgelopen vijftien jaar werd wereldwijd abnormale en massale sterfte van schelpdieren waargenomen. Dit komt voornamelijk door besmetting van jonge oesters met de variant van het herpesvirus “OsHV1μvar” (onschadelijk voor de mens) dat sinds 2008 woekert in Frankrijk. Er is nog een tweede infectieuze agens Vibrio aestuarianus (eveneens onschadelijk voor de mens), dat sinds 2012 volwassen oesters aanvalt. Dit alles leidde tot hoge sterftecijfers, een daling van de nationale Franse productie en de economische destabilisering van veel oesterkwekerijen tot 2015. Het productieniveau van voor deze periode is sindsdien nog niet hersteld, maar de stijgende prijzen hebben het mogelijk gemaakt om deze bedrijven levensvatbaar te houden.

 

➜ TOESTAND VAN DE BESTANDEN

De Europese platte oester oester (Ostrea edulis) heeft in de 18e en 19e eeuw een intensieve exploitatie ondergaan langs de Europese kusten. Dit in combinatie met niet-optimale milieuomstandigheden, leidde tot de uitputting van de natuurlijke oesterbanken. Tegenwoordig zijn wilde oesters erg zeldzaam. Wilde oesterbedden van Crassostrea virginica in de Chesapeake Bay (grootste estuarium in de Verenigde Staten, gelegen aan de kustlijn van Maryland en Virginia) werden voor het eerst beoordeeld in 2018. De meeste bestanden zijn volgens wetenschappers in verval vanwege omgevingsomstandigheden (en niet vanwege de exploitatie). De status van andere wilde bestanden van Crassostrea virginica en Magallana gigas is niet precies bekend.

 

➜ BEHEER VAN DE BESTANDEN

In Frankrijk is het vissen op wilde oesters alleen toegelaten voor beroepsvissers met een specifieke
vergunning en mag het bovendien alleen in bepaalde gebieden.

Minimale grootte:
Noordoostelijke Atlantische Oceaan
Japanse oester      > 5 cm
Platte oester          > 6 cm

Middellandse Zee
Japanse oester     > 6 cm
Platte oester         > 6 cm
Binnen de EU werd geen minimumvangstmaat gedefinieerd.

 

De oester is van nature diploïde en heeft elk chromosoom in tweevoud (20 chromosomen in totaal). Tegenwoordig zijn de meeste oesters die in Frankrijk en Europa op de markt worden gebracht triploïde: ze hebben drie sets chromosomen (30 in totaal). Triploïde oesters worden verkregen door kruising tussen diploïde vrouwelijke oesters en tetraploïde mannetjes (40 chromosomen), met als doel steriele oesters te verkrijgen. Triploïde oesters produceren geen, of in zeer kleine hoeveelheden, spermatozoïden en eicellen. De groei van de oester gaat aldus sneller omdat ze geen tijd besteden aan reproductie en ze ondergaan geen seksuele rijping in de zomer waardoor ze gewoonlijk melkachtig worden. Deze eigenschap maakt het zo mogelijk om tijdens de zomer oesters aan te bieden aan liefhebbers die terughoudend zijn om “melkachtige” oesters te eten. Dit geeft de triploïde oester
een commercieel voordeel, maar de commercialisering ervan is onderwerp van discussie onder oesterkwekers. Sommigen willen dat de consument wordt geïnformeerd door middel van een geschikt etiket, waarin vermeld wordt of het diploïde of triploïde oesters zijn.

 

➜ AQUACULTUUR

De Japanse oester is uitgegroeid tot de meest gekweekte soort ter wereld. Dankzij zijn snelle groei is hij in staat zich aan te passen aan verschillende omgevingsomstandigheden. Deze soort werd tussen 1966 en 1974 in Frankrijk geïntroduceerd, vanuit Brits-Columbia (paai) en Japan (zaad), om de Portugese oester te vervangen die in Europa door virale ziekten werd gedecimeerd en om de achteruitgang van de platte-oesterbestanden te compenseren (eveneens als gevolg van ziekte en overbevissing). Het belangrijkste oester-producerende land ter wereld (voornamelijk Japanse oesters) is China (6.199.540 ton geproduceerd in 2022, wat 88% van de wereldproductie vertegenwoordigt). Bijna 76% van de Europese oesterproductie komt uit Frankrijk (84.786 ton geproduceerd in 2022, waaronder 82.428 ton Japanse oesters). In België is er slechts één kweekbedrijf, dat gemiddeld 10 tot 15 ton oesters per jaar produceert. De kweek van de platte oester is erg laag (2.384 ton in 2022, waarvan 1.358 ton in Frankrijk).

➜ KWEEKSTADIA VAN DE OESTERS

VASTLEGGEN

De bevoorrading van de oesterproductie is gebaseerd op het vangen van zaailingen* in hun natuurlijk milieu of door productie van oesterzaad in kwekerijen. Arcachon is het grootste kweekbekken van Europa (ongeveer 4 miljard geproduceerde jonge oesters per jaar) en levert oesters aan andere productiegebieden in Frankrijk en het buitenland.

KWEEK

Na enkele maanden (normaal tussen de 4 en 8 maanden) wordt het oesterzaad met een grootte van 2 tot 4 cm in cultuur gebracht volgens verschillende technieken, afhankelijk van de plaats van productie. De meest gebruikte techniek is het plaatsen van de zaden in zakken op tafels die op de waterlijn staan. Deze zakken worden regelmatig omgedraaid en verwisseld om de groei van de oesters te bevorderen, de ontwikkeling van algen te beperken en de oesters aan te passen aan de groei van de individuen. Deze techniek wordt voornamelijk gebruikt aan de Atlantische kust, in Bretagne en Normandië. In de Middellandse Zee, waar getijden ontbreken, worden de oesters in suspensie gekweekt aan touwen en blijven ze permanent ondergedompeld.

VERFIJNEN (optionele stap)

Na 2 tot 3 jaar worden oesters van verkoopbare grootte in ondiepe tanks geplaatst, op een kleibodem en in minder zout water dat rijker is aan plankton. Dit verbetert de smaakkwaliteit van de oesters. De rijping duurt minimaal drie weken.

AFWERKING

Voordat ze op de markt worden gebracht, worden de oesters in bekkens geplaatst (zogenaamde spoelbakken), gevuld met gecontroleerd zeewater, waarna ze worden gewassen en gesorteerd worden op grootte. Na deze verschillende fases, worden oesters uiteindelijk na 3 à 4 jaar op de markt gebracht, of reeds na 1 jaar aan de Middellandse Zee.

 

CONSUMPTIE 

De Japanse oester (Magallana gigas) is verreweg de belangrijkste oestersoort die in de EU wordt geconsumeerd. Deze wordt in België ook "holle oester", "Pacifische oester" of "creuse" genoemd. De consumptie van levende oesters gebeurt vooral tijdens de eindejaarsfeesten. De oester is een van de favoriete schelpdieren van zowel de Fransen als de Belgen. Het was de op een na meest gekochte schelpdierensoort door huishoudens in 2021, na de mossel. Het gemiddelde jaarverbruik ligt rond de 1 kg/hoofd van de bevolking (levend gewicht equivalent). In 2021 importeerde België 2.280 ton oesters, bijna hoofdzakelijk uit Nederland. 741 ton werd thuis geconsumeerd.

ECOLABELS

WILDE OESTERS

  • MSC • 4 visserijen zijn gecertificeerd (een Deense visserij op Ostrea edulis, een Nederlandse visserij op Magallana
    gigas en Ostrea edulis, 1 visserij op Magallana gigas in Japan en 1 visserij op Crassostrea virginica in de Verenigde
    Staten).

GEKWEEKTE OESTER

  • ASC • 11 Crassostrea gigas kwekerijen werden gecertificeerd, voornamelijk in China (7 kwekerijen), Japan (2), Mexico (1)
    en Frankrijk.
  • AB • Er is een aanbod van gecertificeerde AB oesters op de Franse markt.

TE ONTHOUDEN

➜ De oesters die we eten komen voornamelijk uit aquacultuur.
➜ De Japanse oester (Magallana gigas) is wereldwijd de meest gekweekte soort.
➜ Frankrijk is de vijfde grootste producent van gekweekte oesters ter wereld, na China, dat de markt domineert, Zuid-Korea, Japan en de Verenigde Staten.
➜ Wilde oesterbanken zijn zeer zeldzaam langs onze kusten en betreffen voornamelijk platte oesters (Ostrea edulis).

AANBEVELINGEN VOOR AANKOOP

WILDE OESTER

  • te vermijden: alle bestanden

GEKWEEKTE OETSER

  • Controleer de kweekomstandigheden voor elke aankoop.