Laatst bijgewerkt: december 2018

 

Zeebaars wordt gekarakteriseerd door een gestroomlijnd lichaam met grijze, zilverkleurige rug en wittere buik. Deze vis komt algemeen voor in de kustwateren van de noordoostelijke Atlantische Oceaan, de Middellandse Zee en de Zwarte Zee.

 

Zeebaars houdt van deining en woelig water. Hij gedijt goed langs rotskusten of bij stranden met brandingsgolven. Tijdens de voortplantingsperiode vertoeft zeebaars in dieper water. De vrouwtjes in de populatie van de Atlantische Oceaan worden geslachtsrijp rond een leeftijd van 5-6 jaar. Ze hebben dan ongeveer een lengte van 40 à 42 cm. Mannetjes zijn geslachtsrijp als ze 36 à 38 cm groot zijn. In de Middellandse Zee is deze soort sneller geslachtsrijp: in de loop van het derde jaar bij de vrouwtjes (37 à 40 cm) en in het tweede jaar bij de mannetjes (28 à 30 cm). Zeebaars kan tot 25 jaar oud worden en een gewicht van meer dan 10 kg bereiken. Exemplaren van meer dan 5 kg zijn tegenwoordig echter zeldzaam.

 

 

 

Vangst of kweek

Wilde zeebaars vist men in de zomer boven harde substraten (rotsige bodems, scheepswrakken …), in de winter meer in open water. Verschillende vistechnieken worden gebruikt. Wilde zeebaars die op de Franse markt verschijnt, kan gevangen zijn met de sleeplijn, de beuglijn, staande netten, de zegen, het pelagisch sleepnet, het bodemsleepnet of met de hengel (door sportvissers). In België wordt wilde zeebaars vooral gevangen als bijvangst in sleepnetvisserijen (boomkor, bodemsleepnet, flyshoot) en met het staand want (<10 % aanvoer). Voor recreatieve hengelaars is het verboden om hun vangsten te verkopen.

 

De officiële aanvoer door de Belgische beroepsvisserij vertoont de laatste jaren een dalende trend (23 ton in 2016). Daarnaast wordt de jongste jaren heel wat zeebaars aangevoerd in de Belgische vismijnen door kleine Nederlandse en Britse vaartuigen (in 2016 58 ton). Er werd in 2016 ook 2 360 ton zeebaars geïmporteerd in België, waarvan een groot deel gekweekt is.

 

De kweek van deze soort met een hoge handelswaarde ontwikkelde zich in de jaren 90. De productie van zeebaars liep in Europa (met inbegrip van Turkije) op tot zowat 143 000 ton in 2016. Zeebaars wordt gekweekt in zee in drijvende kooien of op land in bassins. In Frankrijk bedroeg de kweek van zeebaars 2 400 ton in 2015.

 

 

 

 

 

 

Bestanden in kritisch gevaar

Om te paaien trekt zeebaars weg uit de kust, waar ze in grote groepen verzamelen in dieper water. In de Golf van Biskaje valt dit gebeuren in januari-maart, in de zuidelijke Noordzee in de periode april-juni en in de tussenliggende gebieden van maart tot mei. In die periode is zeebaars een gemakkelijk doelwit voor vissers. In afwachting van resultaten uit de uitgebreide campagne met gemerkte zeebaarzen, gaan wetenschappers er momenteel van uit de er vier zeebaarsbestanden leven in de Noordoost-Atlantische Oceaan.

 

• Sinds 2005 vertoont de noordelijke stock in de Noordzee, het Engels Kanaal, de Keltische Zee en de Ierse Zee, signalen van een ernstige daling in het paaibestand. Dit als gevolg van een te intensieve exploitatie (men schat de visserijinspanning 2,5 keer hoger te liggen dan optimaal). Een wetenschappelijke evaluatie uit 2014 geeft duidelijk aan dat de visserijinspanning drastisch moet dalen om terug een duurzame visserij te verkrijgen. In 2016 werd 1 295 ton zeebaars aangeland. Daarbij moet naar schatting nog eens 1 627 ton worden bijgeteld als vangsten door de recreatieve visserij. Vermoedelijk zal de stock op korte termijn nog verder inkrimpen als gevolg van een te zwakke rekrutering van jonge dieren tot het paaibestand, wat de voortplantingscapaciteit in latere jaren verder zal ondermijnen. ICES raadt sinds 2014 een volledige visserijstop aan op zeebaars in dit gebied.

 

De maatregelen genomen door de Europese Unie omvatten:

- een verbod op het vissen op zeebaars in deze zone tijdens de eerste zes maanden van 2016 en het hele jaar 2017 en 2018 (met een uitzondering voor professionele hengelaars: slechts twee maand sluiting tijdens februari-maart).
- een verbod voor de recreatieve visserij voor het ganse jaar 2018 (enkel catch-and-release, zijnde vangen en terug vrijlaten, is toegestaan).
Als deze maatregelen goed worden opgevolgd, schatten wetenschappers dat het tussen 4 en 7 jaar zal duren voor de stock hersteld zal zijn. 

 

• De zuidelijke stock in de Golf van Biskaje heeft een stabiele productie, ondanks de lichte daling van de biomassa-index (gegevens ICES 2017). Wetenschappers adviseren voor 2018 een voorzorgsaanpak, waarbij de aanvoer met 10% moet dalen in vergelijking met 2016 en 2017. Dit advies werd niet gevolgd door Europa, omdat de soort niet onderhevig is aan quota. Maar het advies is op Frans niveau wel geïmplementeerd door in november 2016 een nationale vangstbeperking in te stellen (verschillend naargelang type visserij en vistuig). De recreatieve visserij is beperkt tot 3 zeebaarzen per persoon in dit gebied.

 

• Voor de stocks in de West-Schotse wateren en de Portugese zone zijn de wetenschappelijke data nog te gering om een precieze evaluatie toe te laten. Wetenschappers raden aan om de vangsten niet te laten stijgen, maar er bestaat geen enkele Europese beheermaatregel om dit te regelen.

 

Beperkingen

De visserij van zeebaars werd eerder nooit aan vangstbeperkingen onderworpen (geen TAC of Totale Toegestane Vangst voor deze soort). In 2015, na een waarschuwing vanuit de wetenschap, heeft de Europese Commissie de minimale aanlandingsmaat van zeebaars verhoogd naar 42 cm voor de Noordzee, het Engels Kanaal, Keltische zee en Iers Zee, en verhoogd van 36 tot 38 cm in de Golf van Biskaje en Portugese  wateren. In de Middellandse Zee bleef ze behouden op 25 cm. Ook is de maaswijdte voor de visserij op zeebaars met staand want gereglementeerd.